Türkiyide «mehmud kashgheriy kitabi» neshr qilindi

Türkiyide «mehmud kashgheriy kitabi» namliq kitab neshr qilindi


Birleshken döletler teshkilati pen - marip komititi mehmud kashgheriy tughulghanliqining 1000 - yilliqi munasiwiti bilen 2008 - yilini «mmehmud kashgheriyni xatirilesh yili» dep élan qilghandin kéyin, dunyaning her qaysi döletliride, bolupmu türkiye we ottura asiya türkiy jumhuriyetliride ulugh alim mehmud kashgheriy tughulghanliqining 1000 - yilliqi munasiwiti bilen her xil pa'aliyetler ötküzüldi.

Türkiye jumhuriyiti mediniyet we sayahet ministirliki teripidin neshir qilin'ghan «mehmud kashgheriy kitabi» namliq eserning muqawa körünüshi.



Bu pa'aliyetlerdin bashqa mehmud kashgheriyge atap mexsus sowghat eserler neshir qilindi. Bulardin biri türkiye jumhuriyiti döliti mediniyet we sayahet ministirliki teripidin neshir qilin'ghan «kashgherli mehmud kitabi», yeni «mehmud kashgheriy kitabi» namliq eserdur.

Bu kitab ötken yilning axirida gérmaniyening frankfurt shehride ötküzülgen xelqaraliq kitab yermenkisidimu körsitildi.
Bu kitab türkiyede tonulghan türkolog uyghurshunas prof. Dr. Sema barutju özönder xanimning tehrirlikide neshirge teyyarlan'ghan bolup, eserge mehmud kashgheriy, «türkiy tillar diwani» we shu zaman heqqidiki qimmetlik maqalilar kirgüzülgen.

34 türkologning maqalisidin terkip tapqan 496 betlik chong hejimdiki bu eser türk medeniyet tarixini, jümlidin uyghur diyarini eks ettürgen köp sandiki renglik resimler bilenmu bézelgen.

«kashgherli mehmud kitabi» namliq mehmud kashgheriyge atap yézilghan bu eserge türkiye jumhuriyeti mediniyet we sayahet ministiri ertughrul günay béghishlime yézip bergen bolup, béghishlimida mundaq déyilgen:
«tilimizning, mediniyitimizning eng muhim menbeliridin biri bolghan - «türkiy tillar diwani» namliq eserni yazghan mehmud kashgheriy tunji türk tilchisi bolush süpiti bilen untulmas abide bir shexistur. Mehmud kashgheriyning esiri tilnila emes, étmologiye, tarix, edebiyat we folklorgha oxshash sahelernimu öz ichige alghan. Mehmud kashgheriyning esiri bügünki kündimu türk medeniyitining asasiy menbe eserliridin biri bolush alahidilikini qoghdimaqta. UNESCO mehmud kashgheriy Tughulghanliqining 1000 - yilliqi munasiwiti bilen «mehmud kashgheriy yili» élan qilghan 2008 - yilida mediniyet ministirliki bolush süpitimiz bilen mehmud kashgheriyning türk mediniyitige qoshqan tohpisige teshekkür éytish üchün bu eserni oqurmenlerning paydilinishigha sunduq»

Eserning kirish qismida eserni teyyarlighan bash tehrir enqere uniwérsititi til we tarix xhoghrapiye fakultiti hazirqi zaman türkiy tilliri we edebiyatlari bölümi oqutquchisi prof, dr. Sema barutju özönder xanimning bu eserni tonushturup yazghan maqalisigha orun bérilgen.
U maqalisida kitabdiki 33 ilmiy maqalini türlerge ayrip tonushturghan.

Bu kitabda türkiye hajettepe uniwérsititide tarix oqutquchisi dr. Erkin ekremning «21 - esirde türk dunyasining sherqi rayoni» mawzuluq maqalisi bilen istanbul béykent uniwérsititi türk tili we edebiyati bölümi oqutquchisi dr. Meghpiret kamalning «türkiy tillar diwanida metafor we metonomi» mawzuluq maqalisighimu orun bérilgen.

Eserde yene türk dunyasida tonulghan türkologlardin prof. Dr. Exmet bijan erjilasun, chaghatayche köp eserler yazghan enqere uniwérsititi oqutquchisi prof. Dr. Mustafa janpolat, istanbul uniwérsititi türk tili we edebiyati fakultiti oqutquchisi prof. Dr. Kemal erslan qatarliqlarning maqalisimu orun alghan.
U maqalisida yene nuqtiliq qilip Dr. Meghfiret kamal xanim maqalisi heqqide melumat berdi we bu eserning ilmiy qimmitining intayin yuquri ikenliki toghrisida toxtilip ötti.

****************************