On esir - ئون ئەسىر

ON ESIR - ئون ئەسىر


(ulugh alim Mahmud kashghariy tughulghanliqining 1000 yilliqigha)


Osmanjan sawut


Estin ayrighuchi dehshetlik on esir
Uni bizge saqlap bériptu bijirim, binuqsan.
Shan – shöhret sethide altundin qesir
Zéminning baghrigha taritar éhsan.
Taghlar tilinglar yoq, közliringlar besir
Özünglardin égizni körmeysiler, örtiner wijdan.

Ming yildin ilgiriki waqit bilen baghlandim azade,
Qistilip qiynalmaydu köksümde qiyas.
Höjjetlik deliller meghrur shahzade,
Menggüge yéshil reng bunda éhtiras.
Chin sözler gülsiman haman gülzade,
Tarixning u béshidin bu béshighiche henniwasi ras.

Tulpar tuyaqliridin yangraydu düpürler,
Möjize insanni küter her rabat.
Ötüken yaylaqlirida archa hüpülder,
Merhaba ustaz dep tewreydu baghdat.
Gilem xurjunning ikki béshida siyah güpülder,
Ming yildin kéyinki bizler yayraymiz heyhat.

Milyon ret atixan bolmaq bir uninggha xas,
Biri kem bolsimu bolmaydu hergiz.
Kelgüsi kemlerge betlen'gen köz – almas,
Otqashtek walildar tashlarda her iz.
Danalar hémishem jan xejlep talmas,
Qurlardin ün'gini sewsen we nergis.

Chécheklep jawahirgha aylan'ghan ereb zuwani
Qandiki izzetke salidu neshter.
Barsghan, balasaghunda eqil tumani,
Oghlungni beygige qoshtungmu qeshqer?
Tashtiki qirawdek ériydu qerneler gumani,
Küwezlik köyidu bolup bir hesh, per!

Qara yalgha kechme oghul, kelmey qara kün,
Dégenlerni yol aghzigha yazghanti ejdad.
Qulaqlargha kirmes idi dewetkar sen – ün,
Éqinlargha singer idi iltija peryad.
Yüksiletti tékinlerge bölekche temkin,
Bolushatti menzillerning chingliqi berbat.

Asiya chölliri bexting bar ajayip, bexting bar cheksiz,
Mazurmen, ayaghdin léwingde qalidu böse.
Nur izdep yürgenler teleylik hedsiz,
Upuqqa chökidu narliri chökse.
Ashundaq séymagha pükülidu tiz,
Ashundaq ayaghni öpkülük öpse.

Baghrimgha bésilghan bir diwan, bir destur haman,
Baghrimda dewreydu omman iptixar.
Qashtéshidek süzük sözler qilidu yiltizini bayan,
Tawghach yodaliri édirlarda changqitar ipar.
U mangar toxtimay ebediylik sayan,
Yüriki qolida qilidu muhebbet iz'har.

Estin ayrighuchi dehshetlik on esir,
Uni hayattin ayriyalmidi, qilalmidi ret.
Güzellik menggü pütün, xünüklük kesir,
Alemde almasni alimiz uningdin peqet.
Eqil – hosh teptidin tashlarda tesir
On esir! u bizge bergili tel'et.

Welékin tetür idi ezeldin pelek gerdishi,
Eyneklerning betliride köp idi putaq.
Tépilatti tengdashsizning kürming tengdishi,
Jan ogha bolatti, eziz bash ochaq.
Opal diyarida tursa künning rengdishi,
Ey dunya kimlerge achting sen quchaq?

Kampa terkanliq yollar menzil tartqan yiraqqa,
Shawqunlaydu bir tinmastin dejle we firat.
Qarangghu bulung- pushqaqlar menggü teshna chiraghqa,
Chümüliler éziqida köygen keypiyat.
El ishqida alem tolar lipmulip piraqqa,
Ashundaq peytlerde tughulsa kérek ejem, chebbiyat.

Tinmastin dewrigen katta bir déngiz
Buzhghunlar qétida yaqut we lehel.
Durlarning terkibi kewser we qimiz,
Xas manga menggülük, nediki ejel?
Zil mene, zil jilwe yüreklerde iz,
Tölen'gen dewran'gha zémindek bedel.

Yiqilsam qopimen waraqlar ara,
On sekkiz ming alemge salimen chuqan.
On esir burunni sözleydu dara,
Zoq - shoqi be'eyni jush urghan wolqan.
Ka'inat gülligen rohimgha qara,
Durlargha qéqilghan közlerde gülxan!

Ezemet érurmen tawlighan subat,
Ölümler yollighan ezeldin yoqqa.
On esir ölmigen güzel bir sumbat,
Yer üzre yükseklik, mutleq bir choqqa.
Pelekte perwazdur arman we murad,
Nigahlar örüldi qash teshken oqqa.

Ashundaq siyaqta kördüm uni men,
Uningki körkidur alemde éqin.
Birinchi puqraliq bir uninggha ten,
Quyash, ay, yultuzlar weslige yéqin.
U taman aqidu alqishlar bek en,
On esir zilzile, on esir chéqin!


2005- yil 2- iyul. Ürümchi

http://www.quxtak.cn/bbs/viewthread.php?tid=113
*****************************************